حضور خانواده در اجرای برنامه‌های دولت و احیاء کارکرد‌های خانواده است. چرا که ساماندهی و تجهیز منابع و امکانات، جهت دستیابی کودکان تحت سرپرستی سازمان به اصلی ترین نیاز‌های فردی و اجتماعی در فرایند جامعه پذیری در نهاد خانواده محقق خواهد شد. همچنین الگوی همانندسازی (والدین) و جانشین آنان (خانواده جایگزین) در چارچوب نهاد خانواده و از طریق کارکردهای نهان و آشکار تعریف شده به حفظ هویت فردی اعضاء به عنوان مهمترین مولفه در راستای شخصیت سازی سالم و بهنجار کمک می نماید. از سوی دیگر انتقال مفاهیم و تعاملات عاطفی درون خانواده و بین اعضای آن منجر به ارتقاء سطح بهداشت روانی افراد به ویژه اعتماد بنفس، خلاقیت، حل مساله و... می گردد که می تواند در آتیه اجتماعی کودک تاثیر به سزایی بگذارد.

این مهم در ماده 20 کنوانسیون جهانی حقوق کودک نیز دیده شده است.

بر این مبنا؛ دولت‌ها ملزم به شناسایی و انتخاب خانواده مناسب و جایگزین برای حمایت از کودک در دوران جدایی از والدین می باشند. لذا محور قرار دادن خانواده و تقویت حضور فرزندان در خانواده‌های جایگزین واجد شرایط به عنوان اصلی ترین ماموریت دفتر امور شبه خانواده هدف نهایی و دایمی است و مراقبت و پرورش کودک در موسسات (خانه‌های کودکان و نوجوانان)، به صورت موقت و صرفا برای آماده سازی و رسیدن به هدف نهایی تدوین و تنظیم گردیده است.

تعریف مفاهیم

1:  کودک

 از نظر این دستورالعمل و طبق پیمان نامه جهانی حقوق کودک، فردی است که سن او کمتر از 18 سال تمام شمسی است.

2:  کودکان تحت سرپرستی سازمان

کودکانی که بنا به هر علت به طور دایم یا موقت سرپرست خود را از دست داده و با معرفی مقام قضایی به سازمان سپرده شده باشند که به آنها فرزند نیز ‌اطلاق می شود.

3:  مراقبت و پرورش

به مجموعه فعالیت‌های حرفه ای، با هدف فراهم نمودن سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کودکان اطلاق می شود.

4:  برنامه مراقبت

 برنامه ای است همه جانبه و مدون با هدف رفع نیازهای کودکان که بدو پذیرش آنان و با رعایت ضوابط کار تیمی تدوین و هر شش ماه یک بار مرور و مورد بازنگری لازم قرار می گیرد. این برنامه محور مجموعه فعالیت‌های تربیتی و پرورشی مرتبط با هر کودک را تشکیل می دهد.

5:  امداد ماهیانه

 بخشی از هزینه‌های نگهداری؛ تغذیه، تحصیل، بهداشت، درمان و...که به کودکان تحت سرپرستی سازمان به شرح ذیل تعلق می گیرد:

الف ـ  کودکانی که با معرفی مرجع قضایی در سازمان بهزیستی پذیرش شده و با فعالیت‌های حرفه ای مددکاری و پرداخت هزینه‌های فوق ‌الاشاره امکان بازگشت آنان نزد والدین به وجود خواهد آمد.

ب ـ   فرزندان مقیم در خانه‌های مستقل.

ج ـ  فرزندان تر‌خیصی از خانه‌های کودکان و نوجوانان تا شش ماه پس از اشتغال.

د ـ  فرزندان دانشجو تا شش ماه پس از پایان دوره کاردانی یا کارشناسی.

ه ـ  فرزندان سرباز تا شش ماه پس از اتمام خدمت سربازی.

6:  مراقبت در خانه‌ها

 مجموعه برنامه‌هایی است که به منظور مراقبت و پرورش از کودکان تحت سرپرستی سازمان در خانه‌ها (مراکز شبانه روزی) با هدف زمینه سازی برای انتقال کودک به خانواده یا جامعه تدوین گردیده است. این برنامه معمولا کوتاه مدت و موقتی است.

7:  مرکز نگهداری شبانه روزی کودکان بی سرپرست

 به مرکزی اطلاق می گردد که طبق وظایف قانونی کودکان بی سرپرست و بد سرپرست را پذیرا و نگهداری و پرورش آنان را فراهم نموده و زمینه انتقال موقت و یا دایم آن‌ها را به خانواده و جامعه به عهده داشته و به دو گروه پسر‌انه و دخترانه تقسیم بندی می گردد.

تبصره: منبعد مراکز نگهداری شبانه روزی کودکان بی سر پرست تحت عنوان خانه نامیده می شود و شامل: خانه موقت، خانه نوزادان، نونهالان و نوباوگان (شیرخوارگاه)، خانه کودکان و نوجوانان، خانه تربیتی، خانه مستقل.

8:  خانه کودکان و نوجوانان

مکانی است که کودکان از زمان پذیرش تا 18 سالگی به صورت دایم یا موقت به تفکیک سن و جنس با هدف فراهم شدن زمینه انتقال موقت یا دایم به خانواده یا جامعه مورد مراقبت و پرورش قرار می گیرد.

9:  خانه مستقل( آماده سازی قبل از ترخیص) مکانی است که در آن فرزندانی که آمادگی زندگی مستقل را دارند با هدف کسب توانمندی‌های اجتماعی و حرفه ای، با نظارت تخصصی در آن جا اسکان می یابند.

10:  تیم مراقبت

 تیم مجربی از افراد حرفه ای شامل: مدیر، مددکار، روان شناس و مربی، در خانه‌ها، روان شناس و سرپرست قانونی کودک، در خانواده است که ضمن آشنایی با امور تربیتی در رابطه مستقیم با کودکان قرار دارند و در قالب کار گروهی با مشارکت کودکان نسبت با فراهم کردن زمینه‌های مراقبت و پرورش کودک به منظور انتقال موفق به جامعه اقدام می کنند.

11:  مدیر خانه

فردی است که مسئولیت برنامه ریزی، نظارت و هماهنگی در اجرای مناسب و مطلوب برنامه‌های تیم تخصصی و مدیریت امور خانه را به عهده دارد.

12:  مددکاری اجتماعی

 فردی است دارای تحصیلات مددکاری اجتماعی یا خدمات اجتماعی که با تکیه بر دانش و مهارت‌های تخصص خود به کودکان کمک می کند تا با شناخت توانایی‌های فردی و بهره گیری از امکانات موجود در جهت حل مشکل اقدام تا به استقلال نسبی و رضایت خاطر اجتماعی دست پیدا کند.

13:  مر بی

 فردی است دارای تحصیلات علوم تربیتی یا سایر رشته‌های مرتبط که ضمن مراقبت از کودکان در خانه‌های کودکان و نوجوانان، برای تامین نیازهای(جسمی، عاطفی، تحصیلی، اجتماعی، خود شکوفایی کودکان و هدایت رفتارهای فردی و اجتماعی آنان) با مشارکت فرد و با هماهنگی تیم تخصصی اقدام می کند.

14:  کارشناس ناظر استان

کارشناس امور شبه خانواده بهزیستی استان است که با معرفی کمیته شبه خانواده شهرستان و استان و تایید معاونت امور اجتماعی تعیین و وظیفه نظارت بر خانه‌ها را در سطح استان بر عهده دارد.

15:  کمیته شبه خانواده استان عالی ترین مرجع تصمیم گیری و نظارت در سطح استان در کلیه امور مربوط به کودکان تحت سرپرستی سازمان از جمله پذیرش، انتقال، ترخیص و ... می باشد و اعضاء آن شامل: میر کل استان، معاونت امور اجتماعی، کارشناس مسول بخش خانواده استان و شهرستان، کارشناس حقوقی، کارشناس مرتبط با موضوع ( در صورت نیاز).این کمیته مستقر در ستاد استان است.

15:  کمیته شبه خانواده شهرستان

 مرجعی است که مسولیت پیگیری و نظارت بر وضعیت کودکان تحت سرپرستی شهرستان‌ها ( خانه و خانواده) را با نظارت کمیته شبه خانواده استان برعهده دارد و اعضاء آن شامل: رییس بهزیستی شهرستان، مسول امور اجتماعی بهزیستی شهرستان و مددکار می باشد.

16:  پیگیری پس از ترخیصی

 فرایند کسب اطلاعات و آگاهی مستمر از نحوه زندگی، چگونگی موقعیت اجتماعی و اقتصادی کودکان در خانواده یا جامعه، تداوم ارتباط با کودکان به منظور نظارت بر زندگی آنان و تلاش همه جانبه جهت رفع مشکلات احتمالی و ارایه مشاوره‌های لازم با مشارکت و همکاری فرزندان.

مراقبت و پرورش در خانه‌ها (مراکز شبانه روزی)

مراقبت و پرورش از کودکان تحت سرپرستی سازمان در خانه‌های کودکان و نوجوانان زمانی تجویز می شود که کلیه اقدامات و تلاش‌های حرفه ای در زمینه بازگشت کودک نزد والدین یا انتقال وی به خانواده جایگزین موثر واقع نشده باشد.

این نوع مراقبت و پرورش از فرزندان در دو نوع خانه، با مدیریت دولتی و غیر دولتی، با شیوه‌های مراقبتی و تربیتی یکسان واقع می شود.

1:  انواع مدیریت‌های خانه‌های کودکان و نوجوانان

1/1:  خانه‌های دولتی

این خانه‌ها به تفکیک جنسی و سنی در سه مقطع سنی زیر فعالیت می نمایند:

1:  از ابتدای تولد تا شش سالگی

2:  از هفت سالگی تا دوازده سالگی

3:  از سیزده سالگی تا هجده سالگی

تبصره: خانه نوزادان، نونهالان و نوباوگان (شیر خوارگاه) صرفا به صورت دولتی اداره می شوند.

1/2:  خانه‌های غیر دولتی (هیات امنایی)

این خانه‌های تفکیک جنسی و سنی در دو مقطع سنی:

1:  از هفت سالگی تا دوازده سالگی

2:  از سیزده سالگی تا هجده سالگی

برابر ماده 26 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولتی مصوب 1381 و بخشنامه شماره 45944/87/700 مورخ 30/6/1387 موضوع دستورالعمل اجرایی، انحلال و اداره موسسات غیردولتی و خیریه موضوع بند13 ماده 26 و مطابق ضوابط ذیل فعالیت که بخش کوتاهی از آن به طور مختصر می پردازیم:

1:  ضوابط تخصصی تاسیس و انحلال خانه‌های غیردولتی

خانه‌های غیر دولتی شامل خانه‌های تربیتی و خانه‌های کودکان و نوجوانان به طریق زیر ایجاد خواهد شد:

الف:  هدف کلی موسسه خیریه

موسساتی می توانند درخواست صدور پروانه تاسیس خانه نمایند که عبارت ذیل به عنوان هدف کلی در ماده 8 ( اهداف) اساسنامه انجمن، جامعه، گروه، کانون، خانه، جمعیت، موسسات، خیریه‌های موضوع بند 13 ماده 26 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 27/11/1380 آنان درج شده باشند:

تاسیس خانه به منظور مراقبت و پرورش به صورت شبانه روزی از کودکانی که مسولیت آنان از طریق سازمان بهزیستی استان به موسسه خیریه محول می گردد.

ب:  اهداف اختصاصی موسسه خیریه

1ـ حمایت از کودکان و نوجوانان در راستای تحقق اصل 21 قانون اساسی .

2ـ فراهم آوردن امکانات لازم جهت بهره ‌مندی از زندگی سالم برای کودکان.

3ـ شناخت استعداد‌ها و توانمندی‌های کودکان و ایجاد زمینه‌های مناسب به منظور پرورش و رشد خلاقیت‌ها و شکوفایی استعدادهای آنان.

4ـ فراهم آوردن زمینه تحصیل و آموزش‌های حرفه‌ای مناسب برای کودکان.

5ـ کمک به ایجاد زمینه انتقال موفق کودکان به خانواده و جامعه.

6 ـ تامین سلامت زیستی و اجتماعی کودک.

7ـ بچه پیشگیری از بروز و گسترش آسیب‌های اجتماعی در کشور.

8ـ فراهم آوردن بستر مناسب و تلاش در جهت تعالی و بالندگی معنوی، فرهنگی و اعتقادی کودکان.

ج:  کمیسون‌های صدور پروانه فعالیت

د:  نظارت

 ه:  وظایف کارشناس ناظر

 و:  شرایط و مدارک مورد نیاز جهت صدور پروانه تاسیس

ز:  مدارک مورد نیاز جهت صدور پروانه فعالیت

و...

ویژگی‌های اختصاصی

ویژگی‌های تخصصی در سه بخش مربی، مددکار و روان شناس بر اساس ضوابط ابلاغ شده مددکاران اجتماعی و روانشناسان بخش شبه خانواده به شرح زیر می باشد.

ویژگی‌های مددکاران اجتماعی در بخش مراقبت شبانه روزی                                                                   نظر به اهمیت نقش مددکاران اجتماعی در رشد و پرورش و انتقال موفق فرزندان به جامعه، مناسب است انتخاب مددکاران از میان افراد دارای مهارت‌ها و ویژگی‌های زیر صورت گرفته و در جهت تقویت آن در مددکاران شاغل تلاش شود.

1. داشتن حداقل تحصیلات لیسانس در رشته مددکاری یا خدمات اجتماعی

تبصره: در صورت وجود محدودیت در خصوص بکارگیری نیروهای فوق ‌الذکر می توان از سایر رشته‌های تحصیلی مرتبط و گذراندن دوره‌های آموزشی تئوری و عملی .

2. دارای صلاحیت تخصصی و عمومی و مورد تایید کمیته انتخاب و بکارگیری نیروی انسانی بخش شبه خانواده استان (موضوع بخشنامه شماره 50508/86/900 مورخ 2/12/1386 ) باشد.

3. آغاز به کار مددکار تحت نظر سرپرست مددکاری .

4. مهارت برقراری رابطه حرفه ای با فرزندان و سیستم مراقبت.

ه. مهارت خود ارزشیابی از مداخلات حرفه ای.

6. مهارت کشف نیاز‌ها و برنامه ریزی در جهت برآوردن آن‌ها به خصوص در زمینه برنامه ریزی برای اوقات فراغت فرزندان.

7. مهارت کشف استعداد‌ها و کمک به رشد خود شکوفایی فرزندان در گروه.

ویژگی روان‌شناسان در خانه کودکان و نوجوانان

1. روانشناسان خانه کودکان و نوجوانان می بایست از بین فارغ ‌التحصیلان رشته روانشناسی گرفته شود.

2. دارای صلاحیت تخصصی و مورد تایید کمیته انتخاب و بکارگیری نیروی انسانی بخش شبه خانواده ( موضوع بخشنامه شماره 50508/86/900 مورخ2/12/1386باشد.

ویژگی مربیان تربیتی خانه‌های کودکان و نوجوانان

از آنجا که در خانه‌های کودکان و نوجوانان امر مهم تعلیم و تربیت فرزندان به طور مستقیم بر عهده مربیان می باشد لذا نقش این افراد به دلایل متعدد و اساسی بسیار گسترده، عمیق و تعیین کننده بوده و مستقیما روی شخصیت و رفتار فرزندان اثر می گذارد، به همین دلیل انتخاب این افراد هم بسیار تعیین کننده و مهم می باشد.

1. معتقد و متعهد و عامل به مبانی و دستورات اسلامی

2. دارا بودن حداقل 25 و حداکثر 45 سال سن برای کا

الف. فرزندان گروه سنی 7 الی 12 سال با ر با: حداقل 25 سال

ب. فرزندان گروه سنی 12 الی 17 سال با حداقل 30 سال

ج. فرزندان گروه‌های سنی بالاتر 30 سال بالاتر

خانه تربیتی

ضوابط خانه های تربیتی که با وفق آیین نامه قابل اجرا بوده و موارد ذیل می بایست مد نظر قرار گیرد:

1: پذیرش فرزندان در خانه های تربیتی می بایست با تایید تیم ارزیابی بهزیستی استان صورت گیرد.

2: گروه هدف در خانه های تربیتی، فرزندان دارای مشکلات عاطفی رفتاری می باشند که توسط تیم مراقبت خانه موقت یا خانه کودکان و نوجوانان به تیم ارزیابی معرفی خواهند شد.

3: به کارگیری دو مربی به ازای هر 10 فرزند در هر شیفت، یک مددکار، یک روان شناس، یک روانپزشک به صورت پاره وقت و یک خدمتگزار در این خانه ها الزامی است.

 4: تعداد فرزندان در خانه های تربیتی حداکثر 10 نفر می باشد.

5: تکمیل فرم های برنامه مراقبت در این خانه ها به صورت ماهیانه ضروری است.

6: نظارت بر نحوه فعالیت خانه های تربیتی بر عهده سازمان بهزیستی استان ها از طریق انجام بازدید و دریافت گزارش عمل کرد سه ماهه از بهزیستی شهرستان مربوطه می باشد.

خانه مستقل

فرزندانی به خانه مستقل وارد خواهند شد که بنا به تشخیص تیم مراقبت و تایید کمیته شبه خانواده شهرستان و استان شرایط ترخیصی برای آنان فراهم باشد و صرفا به منظور آمادگی جهت ورود به زندگی مستقل و جامعه وارد این خانه ها خواهند شد.

ورود کلیه قبل از تشکیل زندگی مستقل در اشکال مختلف، به خانه مستقل الزامی است.

خواهران و برادران ترجیحا در خانه مستقل به صورت یک جا زندگی می کنند.

مدت زندگی در خانه مستقل شش ماه است که بنا به ضرورت و به تشخیص تیم مراقبت و تایید کمیته شبه خانواده شهرستان و استان تا یک دوره شش ماهه دیگر قابل تمدید می باشد.

تعداد کودکان مقیم خانه حداقل 3 و حداکثر 7 نفر می باشد.

محل اقامت فرزندان در خانه مستقل می بایست متناسب با تعداد آنان انتخاب شود.

چیدمان وسایل مورد نیاز فرزندان در بدو ورود به خانه مستقل و در طول اقامت آنان تا حد امکان با همفکری و مشارکت آنان صورت پذیرد.                                      اصول و ضوابط مدیریت خانه های مستقل مطابق با ضوابط خانه های کودکان و نوجوانان بوده و به شکل دولتی اداره می شوند.

فرزندان در دوره طی دوران اقامت از هزینه های امداد ماهیانه برخوردار خواهند شد.

سیاست اصلی حوزه شبه خانواده؛ اجتناب از طولانی شدن مدت اقامت کودکان در مراکز شبانه روزی و ایجاد شرایط مساعد جهت انتقال موفق به خانواده یا جامعه است.

ترخیصی

فرآیندی است که آغاز آن از ابتدای پذیرش و پایان آن ورود موفق و ایمن به اجتماع است. بی تردید ترخیص موفق فرزندان با برنامه ریزی ها و نحوه عمل کرد تیم تخصصی مراقبت در زمان مراقبت و پرورش پس از پذیرش ارتباط مستقیم دارد.

تبصره 1: پیگیری و نظارت بر و ضیعت فرزندان ترخیصی حداکثر تا پنج سال بر عهده مددکار پیگیری کننده    می باشد و پس از این مدت و در صورت بروز مشکل، با بررسی کارشناسی و بر حسب نوع مشکل به حوزه های مرتبط در سازمان یا سایر مراکز تخصصی معرفی خواهند شد.

اشکال انتقال به جامعه ( ورود به زندگی مستقل)

ورود به زندگی مستقل شامل فرزندانی می شود که بنا به دلایل گوناگون، امکان بازگشت نزد والدین یا انتقال به خانواده جایگزین را نداشته و در زمان مناسب و به تشخیص تیم مراقبت و تایید کمیته شبه خانواده شهرستان و استان امکان توانایی زندگی مستقل را دارا می شوند.

تحصیل در دانشگاه

چنانچه فرزندان دانشجو تمایل به ترخیصی و زندگی مستقل در شهر محل اقامت داشته باشند می بایست حداقل به مدت شش ماه در خانه های مستقل به منظور کسب آمادگی و کسب مهارت های لازم زندگی اقامت داشته باشند.

چنانچه شرایط ترخیص برای فرزندان دانشجو فراهم نباشد و محل تحصیل فرزند در همان شهر محل اقامت خود تعیین شده باشد زندگی وی تا پایان دوره   کارشناسی در همان خانه کودکان و نوجوانان بلامانع است.

خدمت سربازی

پسران تبعه ایران و تحت سرپرستی سازمان بهزیستی پس از رسیدن به سن مشمولیت و در طول خدمت سربازی از برنامه های رفاهی به شرح ذیل برخوردار می شوند:

فرزندان واجد شرایط خدمت سربازی می بایست حداقل شش ماه قبل از شروع خدمت جهت آمادگی وارد خانه مستقل شوند.

در صورتی که محل خدمت سربازی فرزند در استان محل زندگی وی باشد می بایست هزینه های ترخیص (تامین مسکن، لوازم ضروری زندگی) با تشکیل و تایید کمیته شبه خانواده شهرستان ها و استان تامین گردد.

مکاتبه و پیگیری با ادارات نظام وظیفه عمومی در خصوص تعیین محل خدمت فرزند در استان محل سکونت خود الزامی است.                                  ترخیص نهایی فرزندان پسر و پرداخت هزینه های ترخیص پس از پایان خدمت نظام وظیفه امکان پذیر می باشد.

اشتغال

 حضور فرزندان پس از اشتغال به مدت شش ماه در خانه مستقل ضروری است.

حرفه آموزی در حد تخصصی؛ حداقل در یک رشته و بر حسب علاقه برای کلیه فرزندان در طی دوران مراقبت، قبل از ورود به خانه مستقل و تشکیل زندگی مستقل ضروری است.

پرداخت سرمایه کار برای فرزندان صرفا یک بار امکان پذیر است.

تبصره 1: در صورت موفقیت و استفاده بهینه فرزند از سرمایه کار به عنوان تشویق؛ با تشخیص تیم مراقبت و تایید کمیته شبه خانواده شهرستان و استان و در صورت وجود اعتبار پرداخت مجدد آن بلامانع است.

تبصره 2: تعیین مبلغ سرمایه مجدد و پرداخت آن با تایید کمیته شبه خانواده شهرستان و استان امکان پذیر می باشد.

ازدواج

ورود فرزندان قبل از ازدواج به خانه مستقل الزامی است.

ازدواج فرزندان در کلیه مراحل، با رعایت آداب و رسوم محل و با نظارت و شرکت اعضا تیم مراقبت و کمیته شبه خانواده شهرستان و استان صورت می پذیرد.

تبصره: مشارکت فعال مسئولین بهزیستی در برگزاری مراسم ازدواج فرزند به منظور رعایت آداب و سنن و تشریفات مرسوم، الزامی می باشد.

و ...

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: